Bilim insanları, özellikle 1900’lerden itibaren başlayan deprem büyüklük ölçümleri ile dünyanın dört bir yanında meydana gelen depremleri kayıt altına almaya başlamışlardır. Günümüzde, dünyanın her yerinde bulunan sismometreler aracılığıyla yapılan bu hesaplar sonucunda, gelecekte o bölgede yaşanabilecek depremlerin büyüklüğü ve ne kadar sürede bir yaşanabileceği konusunda tahminler yapılabiliyor.
Deprem bilimcileri, fay hatları üzerinde oluşan tüm depremleri inceleyerek, karşılaştırma ile çeşitli sonuçlar ortaya çıkarabiliyorlar. Son yapılan araştırmaya göre de, geçtiğimiz 20 yıl içerisinde gerçekleşen büyük depremlerin sayısında önemli bir artış olduğu fark edildi. Fakat, istatistikler böyle olduğunu söylese de nedenini açıklamak için kabul görmüş bir teori bulunmuyor.
Bununla birlikte, 1950-1965 yılları arasında yaşanan büyük depremlerin sayısının da fazla olduğu biliniyor. Bu yüzden, depremlerin çeşitli 10-20 yıllık süreçlerde artış gösterebildiği de söyleniyor. Yine de, daha öncede belirttiğimiz üzere, verilerin kısıtlı olmasından dolayı, depremlerin dünya üzerinde bir döngü halinde belli dönemlerde arttığını veya azaldığını söylemek için mümkün görünmüyor.
Bu yüzden, verilerin bir sonuca ulaşmasını beklemek veya ne zaman gerçekleşebileceği üzerine tahminler yapmak yerine, depremlere hazırlıklı olmak için çalışılması gerektiği konusunda tüm bilim insanları hemfikir durumdalar.
Türkiye gibi fay hatlarının üzerinde bulunan ülkelerde yaşayanlar için depremler artık hayatın bir parçası olarak kabul edilmiştir. Yine de, insanoğlunun büyük bir felaket yaşamadan önlem almama alışkanlığından dolayı her bölge için bir dönüm noktası beklenmiştir. Günümüzde, özellikle yaşanan büyük depremler sonrasında, can kaybını ve hasarı azaltmak için çeşitli önlemler alınmaya çalışılıyor.
En Şiddetli Depremler
Tarihin farklı dönemlerinde, dünya üzerindeki tektonik tabakaların birleşim bölgelerinde, büyük depremler gerçekleştiği konusunda birçok yazılı kaynak bulunuyor. Fakat, 20. yüzyıl öncesinde bir depremin büyüklüğü veya şiddetinin net olarak ölçülememesinden dolayı en büyük depremler listesi, tahmini ve kesin olarak ikiye ayrılmaktadır.
Tahmini En Büyük Depremler Listesi
Tahmini en büyük depremler listesi oluşturulurken, bölge halkının yazı kaynaklarda anlattıkları dikkate alınır. Bazen denizdeki dalgaların boyundan, bazen de dönemin önemli yapılarındaki kayda geçen hasarlardan depremin büyüklüğü tahmin edilmeye çalışılır.
Geçmiş raporlardaki anlatılanların ciddiyeti ve oluşan hasarın derecesine göre tahmin edilen büyük depremler ile 20. yüzyılda büyüklüğü kesinlik kazanan depremlerin birlikte yer aldığı tahmini en büyük depremler listesi şöyledir:
| Sıra | Deprem Tarihi | Depremler | Bölge – Ülke | Büyüklük |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 22 Mayıs 1960 | 1960 Valdivia Depremi | Şili | 9.4–9.6 |
| 2 | 28 Mart 1964 | 1964 Alaska Depremi | Alaska | 9.2 |
| 3 | 26 Aralık 2004 | 2004 Hint Okyanusu Depremi | Sumatra, Endonezya | 9.2 |
| 4 | 11 Mart 2011 | 2011 Tohoku Depremi | Japonya | 9.1 |
| 5 | 4 Kasım 1952 | 1952 Kamçatka Depremi | Kamçatka, Rusya | 9.0 |
| 6 | 13 Ağustos 1868 | 1868 Arica Depremi | Şili – Peru | 8.5–9.0 (t) |
| 7 | 26 Ocak 1700 | 1700 Cascadia Depremi | ABD – Kanada | 8.7–9.2 (t) |
| 8 | 2 Nisan 1762 | 1762 Arakan Depremi | Bangladeş | 8.8 (t) |
| 9 | 25 Kasım 1833 | 1833 Sumatra Depremi | Sumatra, Endonezya | 8.8 (t) |
| 10 | 31 Ocak 1906 | 1906 Ekvador-Kolombiya Depremi | Ekvador – Kolombiya | 8.8 |
| 11 | 27 Şubat 2010 | 2010 Şili Depremi | Şili | 8.8 |
| 12 | 15 Ağustos 1950 | 1950 Assam-Tibet Depremi | Kuzey Hindistan – Çin | 8.7 |
| 13 | 28 Ekim 1707 | 1707 Hoei Depremi | Japonya | 8.7–9.3 (t) |
| 14 | 8 Temmuz 1730 | 1730 Valparaiso Depremi | Şili | 8.7 (t) |
| 15 | 1 Kasım 1755 | 1755 Lizbon Depremi | Portekiz | 8.5–9.0 (t) |
| 16 | 4 Şubat 1965 | 1965 Rat Adaları Depremi | Alaska | 8.7 |
| 17 | 28 Ekim 1746 | 1746 Lima-Callao Depremi | Peru | 8.6 (t) |
| 18 | 28 Mart 1787 | 1787 Meksika Depremi | Meksika | 8.6 (t) |
| 19 | 9 Mart 1957 | 1957 Andreanof Adaları Depremi | Alaska | 8.6 |
| 20 | 28 Mart 2005 | 2005 Nias-Simeulue Depremi | Sumatra, Endonezya | 8.6 |
Ölçülmüş En Büyük Depremler Listesi
100 yılı aşkın bir geçmişte, 1900’lerden sonrasında gerçekleşen depremlerin büyüklükleri neredeyse kesin olarak biliniyor. Özellikle, sismometrelerin dünyanın farklı bölgelerine yerleştirilmesinin ardından deprem büyüklükleri hakkında 20. yüzyılın öncesiyle karşılaştırıldığında herhangi bir belirsizlik söz konusu değildir.
20. ve 21. yüzyıllarda gerçekleşen en büyük depremler şöyledir:
| Sıra | Deprem Tarihi | Depremler | Bölge – Ülke | Büyüklük |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 22 Mayıs 1960 | 1960 Valdivia Depremi | Şili | 9.4–9.6 |
| 2 | 28 Mart 1964 | 1964 Alaska Depremi | Alaska | 9.2 |
| 3 | 26 Aralık 2004 | 2004 Hint Okyanusu Depremi | Hint Okyanusu | 9.2 |
| 4 | 11 Mart 2011 | 2011 Tohoku Depremi | Japonya | 9.1 |
| 5 | 4 Kasım 1952 | 1952 Kamçatka Depremi | Kamçatka, Rusya | 9.0 |
| 6 | 31 Ocak 1906 | 1906 Ekvador-Kolombiya Depremi | Ekvador – Kolombiya | 8.8 |
| 7 | 27 Şubat 2010 | 2010 Şili Depremi | Şili | 8.8 |
| 8 | 15 Ağustos 1950 | 1950 Assam-Tibet Depremi | Kuzey Hindistan – Çin | 8.7 |
| 9 | 4 Şubat 1965 | 1965 Rat Adaları Depremi | Alaska | 8.7 |
| 10 | 9 Mart 1957 | 1957 Andreanof Adaları Depremi | Alaska | 8.6 |
| 11 | 28 Mart 2005 | 2005 Nias-Simeulue Depremi | Sumatra, Endonezya | 8.6 |
| 12 | 11 Nisan 2012 | 2012 Açe Depremi | Sumatra, Endonezya | 8.6 |
| 13 | 1 Nisan 1946 | 1946 Unimak Adası Depremi | Alaska | 8.6 |
| 14 | 1 Şubat 1938 | 1938 Banda Denizi Depremi | Endonezya | 8.5 |
| 15 | 10 Kasım 1922 | 1922 Vallenar Depremi | Şili – Arjantin | 8.5 |
| 16 | 13 Ekim 1963 | 1963 Kuril Adaları Depremi | Rusya | 8.5 |
| 17 | 3 Şubat 1923 | 1923 Kamçatka Depremi | Kamçatka, Rusya | 8.4 |
| 18 | 12 Eylül 2007 | 2007 Sumatra Depremi | Sumatra, Endonezya | 8.4 |
| 19 | 23 Haziran 2001 | 2001 Peru Depremi | Peru | 8.4 |
| 20 | 2 Mart 1933 | 1933 Sanriku Depremi | Japonya | 8.4 |
