Birleşmiş Milletler (BM), 1945 yılında, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden kısa bir süre sonra, ülkeler arasındaki uluslararası sorunların savaşsız çözülmesini sağlamak ve tüm dünyayı ilgilendiren konularda ortak bir politika oluşturma amacıyla kurulan uluslararası bir organizasyondur.
Her uluslararası organizasyon gibi Birleşmiş Milletler de belli bir amaç ve o amaçları amacı yerine getirmek için kurulmuştur. Birincil amacı, başka bir dünya savaşını engellemek olan BM’nin diğer başlıca amaçları şöyledir:
- Uluslararası alanda barışı ve huzuru sağlama
- Ülkeler veya uluslar arasındaki ilişkileri geliştirmek
- Ekonomik kalkınmayı ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek
- Ülkelerin uluslararası hukuka aykırı davranmasını önlemek
- Dünya çapında terörizmin ortadan kaldırılmasını sağlamak
- Çatışma ortamının olduğu bölgelerde, insan haklarını korumak
Bu amaçlar dahilinde, ülkelerin arasında ekonomik, kültürel veya sosyal sorunların oluşması durumunda, bu sorunların konuşulup sonuca bağlanması için forumlar oluşturmak da kullanılan birçok yöntemden biridir.
Birleşmiş Milletler (BM), belli bir amaçla kurulmuş olsa da, ülkeleri kesin olarak bağlayıcı bir yasa yapma hakkına sahip değildir. Bunun yerine, teşvikler sağlayarak, ikna gücünü kullanır.
Gündem oluşması durumunda gerçekleştirilen toplantılarda, toplantıya katılan her üye ülkenin oy kullanma hakkı vardır. Bu nedenle BM’nin kararları, üyelerinin çoğunluğunun görüşlerini ve hedeflerini yansıtır.
Birleşmiş Milletler Nasıl Kuruldu
Uluslararası bir organizasyon oluşturma çabaları ilk olarak, 20. yüzyılın başlarında, Birinci Dünya Savaşı’nın ardından kurulan Milletler Cemiyeti ile başlamıştır. Fakat ne yazık ki, Milletler Cemiyeti İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasını engelleyemedi ve bu nedenle bir başarısızlık olarak görülmüştür.
‘Birleşmiş Milletler’ ifadesi ilk kez 1942 yılında, o dönemin ABD başkanı Roosevelt tarafından yayınlanan Birleşmiş Milletler Bildirgesi’nde İkinci Dünya Savaşı’nda kendi yanında savaşan müttefik ülkeleri tanımlamak için kullanılmış bir ifadedir.
İkinci Dünya Savaşı’nın son ermesinden iki ay sonra, 26 ülkenin temsilcileri Birleşmiş Milletler Tüzüğü’nün hazırlanması için toplandı. Ve 26 Haziran 1945 tarihinde, Birleşmiş Milletler Tüzüğü, ilk olarak 51 ülke tarafından imzalandı.
Birleşmiş Milletler’in kurulmasının ardından daha öncesinde başarısızlığa uğramış bir organizasyon olan Milletler Cemiyeti toplanarak, bütün varlıkların Birleşmiş Milletlere devredilmesine karar verdi.
Birleşmiş Milletler Üyesi Ülkeler
Birleşmiş Milletler sözleşmesi uyarınca yükümlülüklerini yerine getirmek isteyen ve yükümlülüklerini yerine getirebilen tüm ülkeler BM’ye katılabilirler. Fakat, herhangi bir karışıklık çıkmaması ve istenmeyen bir durumunda yaşanmaması amacıyla üyeliğe başvuran ülke, BM Güvenlik Konseyi’nin tüm üyeleri tarafından onaylamalıdır. Ardından, gerçekleştirilecek genel kurulda tüm ülkelerin oyunun üçte ikisini alması gereklidir.
Günümüzde bu şartları sağlayan 193 Birleşmiş Milletler üyesi ülke vardır. Fakat, gerek kendisinin başvurmaması gerekse diğer ülkeler ile olan sorunlarından dolayı organizasyona katılmayan ülkeler vardır.
Kosova birçok ülke tarafından tanınsa da, BM’ye üye olması, Sırbistan bir vilayeti olduğu gerekçesiyle Rusya tarafından engellenmiştir.
Vatikan, BM üyesi olmak için herhangi bir başvuru yapmaması dolayısıyla organizasyon tarafından “üye olmayan kalıcı gözlemci” statüsünde yer almaktadır.
Filistin ise, ABD tarafından İsrail’in bir parçası olarak görüldüğü için üyelik verilmemiştir. Fakat, geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen genel kurulda, tüm itirazlara rağmen gerekli desteği aldığı için Vatikan gibi “üye olmayan kalıcı gözlemci” statüsünü kazanmıştır.
