Her yılın bu zamanlarında Hristiyanlar ve bazı diğer inançlara mensup kişiler tarafından kutlanılan paskalya, modern zamanların Noel ile birlikte en çok bilinen geleneklerinden birisidir. Günümüzde, paskalya denilince akla geçmiş medeniyetlerden kalma adetler olan yumurta boyama, sepet dolusu hediyeler ve muhtemelen paskalya tavşanı gelecektir. Fakat, unutulmaya başlansa da, aslında paskalyanın dini bir boyutu da vardır. Peki, paskalya nedir ve ne zaman kutlanır?
Paskalya Ne Demek
Paskalya, Hz. İsa’nın çarmıha gerildikten sonraki üçüncü günde mezardan dirilişinin kutlanmasıdır. İncil’de şöyle der: “Paskalya, zulüm görecek, günahlarımız için ölecek ve üçüncü günde yükselecek olan Mesih’in yerine getirilmiş kehanetidir. Hz. İsa’nın dirilişini unutmamak, kötülük ve günahlara karşı kazanılan umudu günlük olarak yenilemenin bir yoludur.”
Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinin ardından dönemde yaşayan ilk Hristiyanlar, dirilişin ardından her Pazar günü kutlamaya başladılar. MS 325 yılına gelindiğinde, o tarihte önemli bir yere sahip olan Nicea (İznik) Konseyi, Hz. İsa’nın dirilişini kutlamak için özel bir gün olması gerektiğini söyleyerek resmi bir gün belirledi. Fakat, insanlar her Pazar günü yaptıkları ayinlerle dirilişi anarken, bu sefer de resmi tarihin hafta içi mi, yoksa her zaman Pazar günü mü kutlanacağına karar vermek gerekiyordu.
Hristiyanların bir kısmı, bu resmi günün Yahudilerin Hamursuz Bayramından üç gün sonra olması gerektiğini söylese de, bu durum Hz. İsa’nın bir Pazar günü dirildiğini ve bir Yahudi bayramı ile tarih belirlenmesinin kabul edilemez olduğunu düşünenler sebebiyle tartışmaya neden olmuştu.
Hristiyan kutlamalarının Yahudi takvimine göre ayarlanamayacağı fikrini kabul eden Konsey, Paskalya’nın, ilkbahar ekinoks tarihinden sonraki ilk dolunayın ardından gelecek olan Pazar günü kutlanması gerektiğine karar verdi.
Paskalya Hangi Tarihte Kutlanıyor
Paskalya tarihi, her yıl Ay takvimi ile Miladi takvim arasındaki gün farkından dolayı değişmektedir. Yine de, genel olarak tarih aralığı vermek gerekirse, Miladi takvime göre 22 Mart – 25 Nisan tarihleri arasına denk gelir.
Paskalya’nın hangi güne denk geldiği Paskal Dolunayı tarihine göre hesaplanır. Paskalya Dolunayı, Kuzey Yarımkürede ilkbaharın başlangıcını gösteren ekinoks tarihinden sonra gerçekleşen ilk dolunay verilen isimdir. Ve Paskalya, her yıl bu dolunay tarihinden sonraki ilk Pazar günü kutlanır. (Ekinoks, her yıl farklı tarihlere denk gelse de, Kilise bu tarihi 21 Mart olarak kabul eder.)
2020 yılında ilkbahar ekinoksu 19 Mart Perşembe günü gerçekleşti. Kilise’nin kabul ettiği tarih olan 21 Mart’tan sonra ilk dolunay 7 Nisan Salı gecesi ortaya çıktı. Bu nedenle, Paskalya, bu tarihten sonraki ilk Pazar günü olan 12 Nisan tarihinde kutlanacak.
Yıllara Göre Paskalya Tarihleri
Önümüzdeki 5 yılın Paskalya tarihleri şöyledir:
- 4 Nisan 2021
- 17 Nisan 2022
- 9 Nisan 2023
- 31 Mart 2024
- 20 Nisan 2025
