Ladin, çam, ardıç, servi ve köknar gibi yaprak dökmeyen ağaçlar iğne yapraklı veya kozalaklı ağaç sınıfında yer alırlar. Genellikle her hava koşulunda yaşamaya uygun oldukları için dünyanın en küçük ve en uzun ağaçları dahil olmak üzere toplamda 500’den fazla kozalaklı ağaç türü vardır.
Diğer ağaç türlerinden farklı olarak geniş, düz yapraklara sahip olmak yerine, iğne şeklinde yapraklara sahiptirler. Yapraklarının bu özellikleri, iğne yapraklı ağaçların çok soğuk veya kurak gibi ekstrem iklimlerde yaşamalarını kolaylaştırır.
Türkiye iklimine uygun olduğu ve dayanıklı bir ağaç türü olduğu için çoğu bölgedeki ormanlık alanlarda kullanılmaktadır. Özellikle, Kızıl Çam, Kara Çam, Sarı Çam ve Ardıç ağaçlarını yağışın az, rüzgarın fazla olduğu bölgelerde görebilirsiniz.
İğne yapraklı ağaçlardan çamgiller olarak bilinen ağaç türlerine baktığınız da ise, genel olarak hepsinin geniş bir tabanı ve dar tepesi olan piramit şeklindeki yapılarda oluştuğunu görebilirsiniz. Piramit şeklindeki yaprak dökmeyen bu çam ağaçları neden diğer hiçbir ağaçta olmayan benzersiz bir piramit şeklini alıyor?
Çam Ağaçları Neden Piramit Şeklinde
Araştırmacılar, çam ağaçlarının bu eşsiz piramit şeklinin, binlerce yılda gelişen bir adaptasyon olduğunu düşünüyorlar. Çam ağaçları, kutup bölgeleri haricinde dünyanın herhangi bir yerinde yaşayabilmesine rağmen, genellikle şiddetli kışların yaşandığı yerlerde bulunurlar.
Bu karlı ve soğuk bölgelerde hayatta kalmalarını sağlayan da piramit şekilleridir. Kar yağışının yoğun olarak gerçekleştiği ve uzun zamanlar boyunca karın ağaçların üzerinde biriktiği bu bölgelerde, oval veya yuvarlak tepeli ağaçlar hayatta kalmakta zorlanırlar. Çünkü yoğun kar kütlesi, üst dallarında birikerek ağaçların dallarının kırılmasına ve muhtemelen kuruyup, ölmesine neden olur. Çam ağaçları ise, yoğun karın birikmesini önlemeye yardımcı olan piramit şeklin getirdiği özelliklerden en önemlisi olan dar alanlı tepe dallara sahiptir.
Ayrıca, çam ağaçları yüzeye çok yakın bir şekilde yayılan sığ kök sistemlerine sahiptirler. Yani, uzun ve sağlam kazık kökleri bulunmaz. Bu nedenle, şiddetli rüzgar karşısında direnç sağlayan bir kök yapısı yoktur. Fakat, piramit şeklindeki yapıları, rüzgar direncini azaltarak en şiddetli rüzgarlarda bile dik durmalarını sağlar. Geniş yapraklı ağaçlardan farklı olarak, iğneli yapraklar, yüzey alanını küçülterek rüzgara karşı ekstra bir avantaj sağlar.
Piramit şeklindeki çam ağaçları, dünyanın her bölgesinde yaşamaya elverişli olmalarının bir nedeni de; kış aylarında ekvatordan kuzeye doğru gidildikçe, Güneş ışınlarının Dünya’ya ulaştığı açı düşer. Çam ağaçlarının üst dalları, alt dalları gölgelemediği için tüm dallar daha fazla güneş ışığı alır ve fotosentez yaparak yıl boyunca ağacı beslemeye devam edebilir.
