Saç Dökülmesinin Nedenleri Nelerdir

0

Saç, kafa derisinin üst kısmındaki kıl köklerinde üretilen keratin adı verilen bir proteinden oluşur. Kökler yeni saç hücrelerini ürettikçe, daha önceden üretilen saçlar deriden yüzeye çıkmaya başlar. Saç olarak adlandırdığımız ve görünen bu hücreler aslında ölü keratin hücreleridir. Ortalama yetişkin bir insanda 100-150 bin saç teli bulunur ve günde 50-120 adet kadar saç teli dökülebilir.

Saç büyüme döngüsü üç evreden meydana gelir:

  • Anajen evresinde saç sürekli olarak uzamaya devam eder. Bu aşama yıllarca sürebilir.
  • Katajen evresi sırasında, saç büyümesini durdurur ve saçı deride tutan derinin altındaki yapı olan folikülden ayrılır. Katajen evresi yaklaşık 10 gün sürer.
  • Telojen evresinde saç folikülleri 2-3 ay dinlenir ve ardından saç dökülür. Bir sonraki anajen evresi, aynı saç folikülünde yeni bir saçın büyümesiyle başlar.

Bu döngü bozulursa, saç yenilendiğinden daha hızlı dökülmeye başlayabilir ve bu da saç çizgisinin çekilmesi, saçın parça parça dökülmesi veya genel olarak incelme gibi belirtilere yol açabilir.

Saç dökülmesi ya da tıptaki adıyla Alopesi oldukça yaygın bir durumdur. Yaşlı yetişkinlerde daha yaygın olmakla birlikte, çocuklar da dahil olmak üzere herkeste ve her yaş diliminde bu yaşanabilir. Saç dökülmesi yıllar içinde devam edecek şekilde gelişebilir veya aniden olabilir. Dökülmeye neden olan etkene bağlı olarak geçici veya kalıcı olabilir.

Saç dökülmesi veya belirgin şekilde saç tellerinde incelme çeşitli nedenlerle olabilir. Saç dökülmesinin nedenleri çoğu zaman bir sağlık sorununun yan etkisi şeklindedir ve sağlık sorunu  tedavi edildiğinde zamanla tekrar eski haline gelerek düzelir. Bu nedenle, saç dökülmesi sorunu yaşıyorsanız, bu sorunun neden yaşandığını ve saç dökülmesini nasıl durduracağınızı bulmak için bir uzmana danışmanız gereklidir.

Saçların Büyüme Döngüsü
Saçların Büyüme Döngüsü

Normal bir saç dökülmesi mi yoksa bir sorun nedeniyle mi saç kaybı yaşadığınız konusunda emin değilseniz, yazımızın devamını okumanız karar vermenize yardımcı olacaktır.

Saç Dökülmesi Çeşitleri Nelerdir

Androgenetik Alopesi, saç dökülmesi sorunlarından en çok görülen türdür. Kadınlar ve erkeklerde görülen bu kalıtsal saç dökülmesi türü, her iki cinsiyette de farklı şekilde seyreder. Erkek tipi kellik olarak adlandırılan bu duruma sahip erkeklerde saç dökülmesi ergenlikten sonra herhangi bir zamanda başlayıp, yıllar boyunca devam edebilir. Şakakların üzerinde başlar ve başın çevresinde ve tepesinde devam eder. Şakakların üzerinde başlayan bu saç dökülmesi türü, saç çizgisinin geriye çekilmesi ve saçın ön kafa derisinden kademeli olarak kaybolması bu dökülmenin karakteristik belirtisidir. Erkek tipi saç dökülmesi olan birçok erkeğin üst bölümdeki saçların hepsi veya büyük bölümü dökülür.

Kadın tipi kellik olarak adlandırılan bu duruma sahip kadınlar, 40’lı yaşlarına veya sonrasına kadar gözle görülür bir incelme yaşamazlar. Saç derisinin tamamında genel bir incelme yaşanır ve genellikle kafanın üst bölümündeki saçlarda azalma gerçekleşir. Fakat, saç çizgisi genellikle geri çekilmez. Kadın tipi saç dökülmesi, nadiren kelliğe neden olabilir.

İnvolüsyonel Alopesi, ilerleyen yaşlarda saçın yıllar içerisinde seyreldiği doğal bir durumdur. Bu saç dökülme türünde, tüm vücuttaki yenileme hücreleri ile birlikte saç hücreleri de üretimi durdurur.

Alopesi Areata, vücudun bağışıklık sisteminin saç kökleri de dahil olmak üzere sağlıklı dokulara saldırması anlamına gelen otoimmün bir durumdur. Çocuklarda ve yetişkinlerde genellikle ani bir şekilde başlayarak saç dökülmesine neden olurken, yeni saçların çıkmasını da engeller.

Saçlar tipik olarak düzensiz parçalar şeklinde dökülür. Kaşlar ve kirpikler dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerindeki kıllar da bu durumdan etkilenebilir. Bu durum, zamanla alopesi totalis olarak bilinen tamamen kelliğe neden olabilir. Fakat, bu durumdaki kişilerin yaklaşık yüzde 85’lik kısmında saçlar birkaç yıl içinde tekrar çıkmaya başlar.

Saç Dökülmesi Çeşitleri - Alopesi Areata
Alopesi Areata tipi parçalı saç dökülmesinin görünümü

Alopesi Üniversalis, alopesi areata’nın bir evresidir. Bu evrede, kaşlar, kirpikler ve kasık kılları dahil olmak üzere tüm vücut kılları dökülmeye başlar.

Telogen Effluvium, kafa derisindeki çok sayıda folikül saç büyüme döngüsünün telojen adı verilen dinlenme evresine girdiğinde ortaya çıkar. Bu evre sonunda başlaması gereken büyüme evresi başlamaz ve saçların her yerden dökülmesine neden olur. Genellikle tam bir kelliğe yol açmaz. Fakat, günde 250-600 arası saç teli dökülebilir.

Tiroid dengesizliği, doğum veya ameliyat gibi durumlar bu tür bir saç dökülmesini tetikleyebilir. Ayrıca telogen effluvium, vitamin ve demir gibi mineral eksikliğinde ortaya çıkabilir.

Akne için kullanılan izotretinoin gibi bazı ilaçlar ve doğum kontrol hapları başlatılması veya durdurulması da bu tür saç dökülmesine neden olabilir.

Genellikle tıbbi durumlardan yaklaşık üç ay sonra başlayabilir. Saç dökülmesine neden olan sorundan ortadan kaldırılırsa, saçlar altı ay sonra tekrar çıkmaya başlayabilir.

Skatrisyel Alopesi veya Skarlı alopesi olarak bu durum, kalıcı saç kaybına neden olur. Selülit, folikülit ve akne gibi cilt rahatsızlıkları genellikle saçın yenilenme yeteneğini yok eden yara izleriyle sonuçlanır. İltihabın saç foliküllerini yok ettiği ve yerinde yara dokusunun oluşmasına neden olduğu nadir bir saç dökülmesi türüdür. Yara dokusunun oluştuğu bölgelerde yıllar içerisinde saç hücreleri tekrar oluşmaz.

Bu saç dökülmesi türü fark edilmeden yavaş bir şekilde başlayabilir. Belirtileri; şiddetli kaşıntı, şişlik ve kafa derisinde kızarıklığa benzeyen kırmızı veya beyaz lezyonları içerir. Bu tip saç dökülmesi her yaşta ve her cinsiyette ortaya çıkabilir.

Saç Dökülmesi Çeşitleri - Alopesi Effluvium
Saç Dökülmesi Çeşitleri – Alopesi Effluvium

Anagen Effluvium, kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi sonrası yaşanan hızlı saç dökülmesidir. Kemoterapi için kullanılan etkili ilaçlar kanser hücrelerini öldürür. Fakat, kafa derisi ve vücudun diğer bölgelerindeki saç kökü üretimini de durdurabilirler. Kemoterapi tedavisi tamamlandıktan sonra saçlar kökleri yeniden oluşmaya başlar.

Tinea Capitis, saçkıran olarak da adlandırılır. Çocuklarda saç dökülmesinin yaygın bir nedeni olan kafa derisinde oluşan mantar enfeksiyonudur. Bu durum, saçın bazen dairesel olan yamalar halinde dökülmesine ve zamanla büyüyebilen kel noktalara yol açmasına neden olur. Mantardan etkilenen bölgelerde genellikle kızarıklar ve kaşıntı olur.

Tinea capitis (saçkıran) erken teşhis edilir ve tedavi edilirse, saçlar eskisi gibi tekrar çıkacaktır.

Saç Dökülmesinin Nedenleri Nelerdir

Hormonlar: Aşırı androjen seviyeleri gibi hormanlar erkek ve kadınlarda saç dökülmesine neden olan başlıca sebeplerden birisidir. Aşırı androjenler ve hormonal dengesizlikler, androgenetik alopesi gibi saç dökülmesinin en yaygın nedenidir. Erkeklerde, dihidrotestosteron (DHT) adı verilen bir androjen hormonundaki artışa ve sonrasında erkek tipi saç dökülmesine neden olurken, kadınlarda ise androjenler zayıf saç köklerine neden olarak aşırı dökülmeye yol açabilir.

Ayrıca, doğum kontrol haplarının kullanımı veya menopoz gibi östrojenle ilgili değişiklikler sırasında androjen hassasiyetleri başlayabilir.

Erkek Tipi Saç Dökülmesi
Erkek tipi saç dökülmesinin ilerleyiş evreleri şeması

Genetik: Hem erkek hem de kadınlardan aktarılan genlerle bir sonraki nesle geçen genetik miraslardan birisi de erkek veya kadın tipi kelliğe yatkınlıktır. Günümüzde en yaygın olarak rastlanan saç dökülmesi nedenlerinden biridir.

Stres: Saç dökülmesi, hastalık ve doğum sonrasında oluşabilecek yoğun stres sonrasında tetiklenebilir. Saç dökülmesi, ateşli hastalıkları sonrasında veya genel olarak hastalıktan kurtulma evresinde de yaşanabilir.

Ayrıca, kişinin yaşayabileceği duygusal travmalar telogen effluvium türü saç dökülmesine neden olabilir. Ayrılık, finansal sorunlar ve sevilen birisinin ölümü gibi hayatınızı değiştiren bir olayla uğraşırken, stres dolayısıyla saç büyüme döngüsü bozulabilir. Genellikle, stres nedeniyle oluşan saç dökülmeleri geçicidir. Stres kontrol altına alındığında saç büyüme döngüsü eski haline dönecektir.

İlaçlar: Bazı hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçların yan etkileri arasında saç dökülmesi bulunmaktadır. Kanser tedavisi amacıyla kullanılan kemoterapi ilaçları, kan sulandırıcılar, depresyon ilaçları, akne tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve doğum kontrol hapları gibi ilaçlar kullanıldığı dönemlerde geçici saç dökülmesine neden olabilir. İlaç kullanımı sırasında dökülen saçlar, genellikle soruna neden olan ilaç kullanılmamaya başlandığında tekrar çıkmaya başlar.

Diyet veya Besin Eksikliği: Düşük proteinli bir diyet veya biyotin, çinko ve demir gibi minerallerin vücuttaki eksikliği saç dökülmesine neden olabilir. Vücuda yetersiz besin alımı sonucunda, saç büyüme döngüsünü kesintiye uğratır. Buna sebep olan en önemli etken de, “şok diyetler” olarak adlandırılan diyetlerin uygulanmasıdır.

Diyetlerde mutlaka çilek, yeşillikler ve balık gibi saçların büyümesine yardımcı olacak besinler tüketilmelidir. Fakat, her şey vücudun ihtiyacı oranında kullanmak gereklidir. Çünkü, A ve E vitaminleri gibi bazı besinlerin aşırı alınması da saç dökülmesine neden olabilir.

Doğum sonrası saç dökülmesi nedenleri

Hamilelik: Özellikle hamilelik ve doğum sonrasında oluşan hormon dalgalanmaları saç dökülmesine neden olabilir. Doğum sonrasında kadınların yüzde 40’ında saç dökülmesi yaygın bir şekilde yaşanmaktadır.

Hamilelik sırasında östrojen hormonu seviyesi yükselir ve bu da saç büyüme döngüsünü değiştirebilir. Hamilelik süresi boyunca, normalden daha az saç dökülmesi yaşarsınız. Fakat, hamilelik sonrasında östrojen hormonu seviyesinin normale dönmesinden dolayı, normalden daha fazla saç dökülmesi fark edebilirsiniz. Doğumun ardından kadınların saçlarının incelmesi veya dökülmeler yaşanması olağan bir durumdur. Bu durum, doğumun 1-6 ay sonrasında ortaya çıkabilirken, saç dökülmesi ve incelmesi toplamda 20 aya kadar devam edebilir.

Tiroid Hastalığı: Tiroid hormonları, saç büyüme döngüsüne yardımcı olmanın yanı sıra vücuttaki işlevi düzenlemeye yardımcı olur. Tiroid bezlerinin az veya çok çalışması nedeniyle oluşan hastalıklar olan hipotiroid ve hipertiroid saç dökülmesine neden olabilir. Çünkü, tiroid bezlerinin normalden az veya çok çalışması durumunda vücutta hormonal dengesizlik gerçekleşebilir.

Aşırı Saç Bakımı: Saç derisinin yıpranmasını sağlayacak şekilde çok sık şampuan kullanımı, saç boyama, saç derisine aşırı sıcak ve yıkama esnasında aşırı güç uygulanması saçların dökülmesine ve incelmesine neden olabilir. Bu işlemler genellikle kelliğe neden olmasa da, bazı ekstrem durumlar saç derisinde ciddi hasarlar ve sonucunda parçalı kellik oluşabilir.

Röntgen Işınları: Bazı durumlarda, düşük ihtimalli olarak geçici saç dökülmesi yaşanabilir. İşlem sonucunda bir yara izi oluşmadığı sürece yaralanma iyileştikten sonra normal saç büyümesi devam etmeye başlayacaktır.

İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılar
Yazı Hakkında Sorularınızı Bize Yazın

E-posta hesabınız başka kullanıcılar tarafından görülmeyecektir.