Plastik, 19. yüzyılda keşfedilen ve çoğu türevine göre daha ucuz olması sebebiyle her alanda kullanımına başlanmıştı. Hayatınızın her evresinde ve alanında mutlaka plastik kullanıyorsunuz. Bu yazıyı okurken kullandığınız, bilgisayarlar veya telefonlar plastik içeriyor. Hatta, hastalandığınızda bile ilaçlar plastik şırıngalarla enjekte ediliyor. Peki bu plastik nedir? Ve neden bu kadar kullanılıyor?
Plastikler, tanım olarak çok geniş bir bölümü kapsarlar. Doğal gaz, petrol, kömür, mineral ve bitkiler gibi doğada bulunan malzemelerden elde edilirler. Yazımızın girişin 20. yüzyılda keşfedildiklerini söyledik, fakat insanoğlunun varoluşundan itibaren doğada plastik bulunuyordu. Şöyle ki: kauçuk ağaçlarından elde edilen kauçuk, plastik bir maddedir.
Plastikler, insan nüfusun artan ihtiyaçlarına bir arayış sonucunda ortaya çıktı. Geçmişte, ağaçlar ve hayvanlardan elde edilen çeşitli maddeler ile oluşturulan aletler, yerine artık plastik araçlar kullanılıyor.
İlk sentetik plastikler, bitkilerde ve ağaçlarda bulunan bir madde olan selülozdan elde edildi. Selüloz kimyasallarla ısıtıldı ve son derece dayanıklı yeni bir malzeme olan plastik keşfedildi.
Temel olarak günümüzde kullandığımız plastiklerin ham maddeleri birçok yerden geliyor. Ancak genel olarak plastikler; doğal gaz, petrol ve kömürde kolayca bulunabilen hidrokarbonlardan yapılırlar.
Kimyada Plastik Nedir
Plastiklerin kimyası burada anlatılamayacak kadar karmaşık olabilir. Fakat, ana hatları ile anlatmak gerekirse; plastikler, benzer moleküllerin birbirine basitçe bağlanmasıyla oluşan maddelerdir. Plastik, benzer molekül zincirleri olarak da bilinirler. Bu yüzden de birçok plastik, polietilen, polivinil klorür ve polipropilen gibi “poli” yani “çok” anlamındaki kelime ile başlar. Plastiklerin molekül zincirleri genellikle karbon ve hidrojenden, bazen ise oksijen, azot, kükürt, klor, flor, fosfor veya silikon gibi elementlerden oluşabilirler.
En popüler ve en çok kullanılan 7 plastik türü şöyledir:
- Akrilik veya Polimetil Metakrilat (PMMA)
- Polipropilen (PP)
- Polikarbonat (PC)
- Polietilen (PE)
- Akrilonitril-Butadien-Stiren (ABS)
- Polietilen Tereftalat (PET)
- Polivinil Klorür (PVC)
Plastikler temelin çoklu molekül zincilerinden oluşmasına rağmen, hafiftirler. Ve bu hafifliğinin yanı sıra parçalanmaları da kolay değildir. Normal hayatınızda aslında plastik olmadığını düşündüğünüz pek çok madde plastiktir. Örneğin, su geçirmez yalıtım maddeleri, yapıştırıcılar ve kaplama malzemeleri…
