Besin zinciri, besin kaynağı olarak birbirine bağlı organizmalar arasındaki ilişkiyi gösteren sıralamadır. Besin zincirleri çok farklı türler arasında oluşturulabilir. Bir besin zincirinin oluşabilmesi için bir canlının diğerini besin kaynağı olarak kullanması yeterlidir. Örneğin, parazitlerin veya avcıların besin zinciri farklı şekilde oluşturulabilir.
Dünyada en fazla bilinen besin zinciri, av-avcı arasındaki ilişkiyi gösterir. Besin zincirinin en alt halkasını Güneş enerjisini ve karbondioksiti fotosentez yoluyla besine dönüştüren bitkiler, yani üreticiler oluşturur. Üreticiden sonraki halkalarda ise, tüketiciler yer alır. Üreticinin bir üst halkasında bitkiler ile beslenen otoburlar, onun üst halkasında ise hem et hem de bitkiler ile beslenen omnivor ismi verilen tüketiciler bulunur. Besin zincirinde dolaylı olarak yer alan bir diğer tür ise ayrıştırıcılardır. Bu canlılar, besin zincirindeki organizmaların artıkları tüketerek yaşarlar.
Bir besin zinciri sadece iki organizmadan oluşabilir. Fakat, besin zincirinin dört veya beş basamaktan oluşabileceğini düşünmeyin. Çünkü, besin zinciri içerisindeki her bir basamaktan diğerine geçilirken enerji kaybı meydana gelir. Yani, en üst halka olan insanlar besin zincirindeki bir basamağı atlayarak doğrudan bitkileri tüketerek, aradaki enerji kaybını azaltabilirler. Besin zinciri kısaldığı için, son basamaktaki tüketiciler için mevcut olan toplam enerji miktarı artar.
Üreticiler
Besin zincirinin en altında üreticiler veya fotosentetik olan organizmalar bulunur. Fotosentez, atmosferdeki karbondioksitin, Güneş ışığı ile birlikte glikoza dönüştürülmesidir. Bu canlılara üretici denilmesinin sebebi, kendi besinlerini üretmelerinden dolayıdır. Üretici basamağı haricindeki hiçbir canlı kendi besinini üretemez.
Karada, üreticiler bitkidir. Okyanusta ise, üreticiler bazı suda yaşayan bitkiler ile mikroskobik alglerdir. Dünyada bildiğimiz yaşam, üreticiler olmadan mümkün değildir.
Tüketiciler
Tüketiciler iki basamaktan oluşurlar. İlk basamak doğrudan bitkiler, yosunlar veya mantarlar gibi üreticiler ile beslenen organizmalardır. Bu canlılara birincil tüketici denilir. Ve genellikle bitkiler ile beslenen küçük kemirgenler, böcekler ve diğer bütün otçul hayvanlar bu kategoridedir. Ayrıca, suda sadece yosunlar ile beslenen balinalar ve daha küçük çaplı deniz canlıları da birincil tüketicilerdir.
Besin zincirinin daha üst basamaklarında ise ikincil ve üçüncül tüketiciler bulunur. İkincil tüketicilerin büyük bir bölümü etçil, yani sadece bitkiler ile beslenen birincil tüketici organizmaları yiyerek enerji alırlar.
Üçüncül tüketiciler ise, her basamakta olmamak ile birlikte etçildir. Ve kendilerinden daha küçük olan ikincil tüketicileri avlayarak beslenirler. Üçüncül tüketiciler genellikle bir alt basamaklarındaki etçillerden daha büyüktür.
İnsanlar, besin zincirinde tüketici konumundadır. Ve her basamakta yer alabilecek özelliklere sahiptirler. Omnivor, yani hem bitkileri hem de hayvanları besin olarak tüketebildiğimiz için birincil tüketici de olabilir. Ya da birincil tüketiciler ile beslenen avcı konumunda da olabiliriz.
Ayrıştırıcılar
Ayrıştırıcılar, mikroskobik canlılardan daha büyük farklı türlerdeki canlılara kadar değişkendir. Besin zincirinceki canlıların artıkları veya ölüleriyle beslenirler. Bu şekilde, genel kapsayıcı şekilde besin zincirindeki diğer bütün canlıları tüketebilirler. Ayrıştırıcılar, bir besin zincirinin olmazsa olmazıdır. Çünkü, bu canlılar ekosistemde organik maddeyi amonyak ve fosfatlara ayrıştırıp, doğadaki azot ve fosfor döngüsüne yardımcı olarak kritik bir roldedir.
